In Overijssel komen verschillende nederzettingsvormen voor. Een groot deel van de nederzettingen is begonnen in een agrarische omgeving. Andere nederzettingen zijn gevormd bij infrastructurele knooppunten. Esdorpen zijn vernoemd naar bouwlanden (essen) op zandgronden. Nabij heidevelden ontstonden heide-ontginningsnederzettingen. Vroeger traden de rivieren periodiek buiten hun oevers, hierdoor ontstonden zandduinen. Nabij die duinen ontstonden enkdorpen. In de middeleeuwen werden dijken aangelegd, over de dijk ontstond een doorgaande route, waarlangs dijkdorpen lagen. Ook werden hoeven bij de dijk gebouwd (“enkdorp met dijkbebouwing...